Polifenole to naturalne związki chemiczne występujące w roślinach i należą one do szerokiej grupy fitochemikali czyli substancji czynnych pochodzenia roślinnego.
Nazwa polifenole stosowana jest ogólnie do opisania wszystkich fitochemikaliów, które mogę przynieść potencjalne korzyści zdrowotne.

Polifenole – dobroczynne dary natury

Fitochemikalia to dary natury, które odpowiadają za kolor, smak i aromat żywności pochodzenia roślinnego. Oprócz tych przyjemnych cech, chronią nas przed środowiskowymi i połkniętymi czynnikami rakotwórczymi oraz mają właściwości przeciwnowotworowe. Nic więc dziwnego, że Światowy Fundusz Badań nad Rakiem i inne organy akademickie podają, że osoby spożywające pokarmy bogate w polifenole mają znacznie niższe ryzyko raka lub nawrotu po leczeniu.

Chcemy przedstawić międzynarodowe dowody na ich przeciwnowotworowe mechanizmy działania i inne korzyści kliniczne, a także przedstawić zalety i wady koncentrowania ich w suplementach diety, aby wykorzystać i zwiększyć ich korzyści zdrowotne.

W przeszłości były one często określane jako przeciwutleniacze, ale dotyczy to tylko jednej z ich potencjalnych właściwości, które mogą mieć wpływ na zdrowie. Polifenole obejmują również kategorię chemikaliów roślinnych o słabym działaniu hormonalnym znanych jako fitoestrogeny. Pełny przegląd naukowy: “Fitochemikalia w profilaktyce raka i leczeniu” – można pobrać go tutaj .

Istnieją setki różnych polifenoli i podjęto różnego rodzaju próby podzielenia ich na kategorie. Opisaliśmy je na specjalnie dedykowanej im podstronie. Znajdziecie tam dokładną charakterystykę łącznie z wyjaśnieniem każdego rodzaju związku.

Żywność o najwyższej zawartości polifenoli obejmuje zioła, przyprawy, herbaty, owoce, warzywa, jagody, suszone śliwki, siemię lniane, ciemnozielone, krzyżowe, jaskrawo kolorowe warzywa, jagody, owoce i ziarna oraz orzechy.

Korzyści zdrowotne wynikające z polifenoli

Istnieją znaczące dowody naukowe na korzyści zdrowotne polifenoli zarówno w ramach zdrowej diety, jak i wybranych suplementów . Badania naukowe wykazały, że chronią nas przed wieloma przewlekłymi chorobami zwyrodnieniowymi, w tym zwyrodnieniem plamki żółtej, zapaleniem stawów, demencją i starzeniem się skóry [Rezai-Zadeh, Maclarty, Elmets], ale najważniejsze i przekonujące doniesienia to:

⇒ Rak prostaty – przeczytaj o badaniu Pomi-t https://www.pomi-t.pl/badania-kliniczne/

Dowody badań klinicznych potwierdzających wpływ polifenoli na choroby nowotworowe – zapobieganie i wspomaganie w leczeniu.

Dieta bogata w polifenole zmniejsza ryzyko zachorowania na raka oraz wspomaga jego leczenie. 

Poniżej w dużym streszczeniu, przedstawiamy najważniejsze naukowe badania kliniczne:

• Karotenoidy znajdujące się w zielonych warzywach liściastych i marchwi były przedmiotem wielu badań i powiązane zostały z niższym ryzykiem raka piersi, a także raka jajnika i raka trzustki u palaczy. [Hu, Tung, Banim, Chaoyang].
• Sulfurafan i indol 3 karbinol w brokułach i innych warzywach krzyżowych, takich jak kapusta, kalafior, brukselka i rzodkiewka, są związane z niższym ryzykiem raka prostaty [Joseph]. Brokuły indukują enzymy przeciwutleniające S-transferazy glutationu, co wyjaśnia, dlaczego jest szczególnie korzystne w 50% populacji niosącej zmutowany gen glutationu (GSTM1) [Heinen].
• Kurkuminoidy znajdujące się w kurkuminie nadają kurkumie jej żółty kolor. Badania wykazały również, że w krajach, w których ludzie jedzą kurkuminę na poziomie około 100–200 mg przez długi czas, wskaźniki zachorowań na raka są niskie. W badaniu klinicznym obserwowano podawanie kurkuminy pacjentom ze zmianami przedrakowymi w jelitach, które pokazały, że może to powstrzymać dalsze zmiany. [CRUK]. Wiele badań laboratoryjnych pokazuje, że może zabijać komórki rakowe i zapobiegać dalszemu wzrostowi. Ma udowodnione działanie na komórki piersi, prostaty, jelit, raka żołądka i komórki raka skóry. Amerykańskie badanie z 2007 r., które łączyło kurkuminę z chemioterapią w leczeniu komórek raka jelita w laboratorium, wykazało, że połączone leczenie zabiło więcej komórek rakowych niż sama chemioterapia.
• Garbniki i kwasy fenolowe w zielonej herbacie zmniejszają ryzyko raka piersi, prostaty, jajnika i przełyku, szczególnie wśród palaczy i alkoholików [Sun, Wu 2006]. Spożycie zielonej herbaty po raku zmniejszyło odsetek nawrotów zarówno w przypadku raka piersi [Ogunleye], jak i raka jelita grubego [Zhu]. Zmniejszyło także nieprawidłową liczbę białych krwinek u 30% pacjentów z przewlekłą białaczką i obniżył poziomy kilku czynników proliferacji, a także PSA wśród mężczyzn z rakiem prostaty [Shanafelt].
• Kwas elagowy znajduje się w granacie, który w fazie II i badaniach randomizowanych z udziałem mężczyzn z rakiem prostaty obniżył tempo progresji PSA i innych markerów progresji raka, zwłaszcza jeśli jest podawany w połączeniu z innymi pokarmami bogatymi w polifenole jako suplement [Paller, Thomas, Carducci, Pantuck].
• Lignany – kobiety z rakiem piersi, które miały najwyższy poziom lignanu w surowicy, odzwierciedlający dobre spożycie roślin strączkowych, zbóż, orzechów i soi, miały najniższe ryzyko śmierci [Buck 2011]. Podobnie dieta bogata w lignan i polifenole była związana z niższym odsetkiem nawrotów raka jelita grubego [Zhu].
• Izoflawony i flawanony wykazały, że rośliny strączkowe i produkty sojowe są powiązane z rakiem piersi i prostaty, zwłaszcza jeśli regularnie spożywane były od dzieciństwa [Song-yi]. W badaniu klinicznym nad rakiem piersi w Szanghaju wykazano, że kobiety, które spożywały fitoestrogenne polifenole izoflawony i miały o 29% mniejsze ryzyko nawrotu choroby i śmierci [Boyapati].
• Likopen występujący w kolorowych owocach i pomidorach jest powiązany z niższym ryzykiem raka prostaty [Giovannucci]
• Wykazano, że flawonoidy, takie jak kwercetyna występująca w cebuli, zmniejszają częstość występowania licznych nowotworów, szczególnie tych powstających w płucach u palaczy [Knekt, Le Marchand].
• Doniesiono, że antroksantyny w ciemnej czekoladzie obniżają ryzyko raka okrężnicy [Rodríguez-Ramiro]
• W badaniach laboratoryjnych [Kang] wykazano, że fenol i kwas kawowy w kawie zmniejszają ryzyko wszystkich rodzajów raka skóry [Song, Loftfield] i wzrostu raka jelita grubego.
• Pokarmy bogate w zeaksantynę, znalezione zielone warzywach liściastych, zmniejszyły późniejsze powstawanie nowego raka skóry po leczeniu pierwotnej zmiany – udowodnione w  australijskim badaniu klinicznym [Heinen].

4. Fitochemikalia (efekty hormonalne)

Wraz ze wzrostem świadomości osób w Polsce na temat zdrowego odżywiania i dbania o sprawność fizyczną, wzrosło także spożycie polifenoli. Nazywa się je fitaminami, gdyż tak jak witaminy są niezbędne do utrzymania zdrowia i prawidłowego funkcjonowania organizmu, jednak źródłem ich są tylko i wyłącznie rośliny.

W drugiej części artykułu o polifenolach przedstawimy kolejne dowody naukowe na przeciwnowotworowe działanie polifenoli, a także sprawdzimy czy badania kliniczne potwierdzają, że skoncentrowanie zdrowej żywności bogatej w polifenole w suplementach zwiększa ich korzyści zdrowotne.

Katarzyna Scheffler

Źródło: http://www.cancernet.co.uk/polyphenols.htm

Referencje:
1. World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research. Food, Nutrition and the Prevention of Cancer: A Global Perspective. AIRC: Washington; 2007.
2. Key TJ. Fruit and vegetables and cancer risk. British Journal of Cancer 2011;104: 6Ð11.
3. Block G, Patterson B and Subar A. Fruit, vegetables and cancer prevention: a review of the epidemiological evidence. Nutrition and Cancer 1992;18(1): 1Ð29.
4. Scalbert A, Johnson I and Satlmarsh M. Polyphenols: antioxidants and beyond. American Journal of Clinical Nutrition 2005;81(1): 215S-217S.
5. Bauer CM et al. Prevalence and correlates of vitamin and supplement usage among men with prostate cancer. Integrative Cancer Ther 2012;11(2): 83-9.
6. Uzzo RG  et al. Prevalence and patterns of self-initiated nutritional supplementation in men at high risk of prostate cancer. British J of Urology Int 2004;93(7): 955-60.
7. Hu F et al. Carotenoids and breast Cancer risk: a meta-analysis and meta-regression. Breast Cancer Research and Treatment 2012;131(1): 239-53.
8. Tung K  et al. Association of dietary vitamin A, carotenoids and other antioxidants with the risk of ovarian cancer. Cancer Epi, Biomarkers & Preven 2005;14: 669.
9. Banim PJ  et al. Dietary antioxidants and the aetiology of pancreatic cancer: a cohort study using data from food diaries and biomarkers. Gut 2012;62(10): 1489-96.
10. Chaoyang L et al. Serum alpha-carotene concentrations and the risk of death amongst US adults. Archives of Internal Medicine 2011;171(6): 507-515.
11. Joseph MA  et al. Cruciferous vegetables, genetic polymorphisms and prostate cancer risk. Nutrition and Cancer 2004;50(2): 206-213.
12. Song-Yi , et al. Legume and isoflavone intake and prostate cancer risk: The Multi-ethnic Cohort Study. International Journal of Cancer. 2008;123(4): 927-932.
13. Giovannucci E, Rimm EB, Liu Y, et al. A prospective study of tomato products, lycopene and prostate cancer risk. J of the Nat Can Inst 2002;94: 391-98.
14. Knekt P et al. (1997) Dietary flavonoids and the risk of lung cancer and other malignant neoplasms. American Journal of Epidemiology 1997;146: 223Ð230.
15. Le Marchand L, Murphy SP, Hankin JH, et al. Intake of flavonoids and lung cancer. Journal of the National Cancer Institute 2000;92: 154 Ð160.
16. Rodr’guez-Ramiro D,  et al. Cocoa-rich diet prevents azoxymethane-induced colonic preneoplastic lesions in rats by restraining oxidative stress and cell proliferation and inducing apoptosis. Molecular Nutrition & Food Research 2011;55: 1895-99.
17. Sun CL, Yuan JM, Koh WP, et al. Green tea and cancer risk: The Singapore Chinese Health Study. Carcinogenesis 2007;28(10): 2143-2148.
18. Wu LL et al. Urinary 8-OHdG: a marker of oxidative stress to DNA and a risk factor for cancer, atherosclerosis and diabetics. Clinica Chimica Acta 2004;339(1-20): 1-9.
19. Song F, Qureshi A and Han J. Increased caffeine intake is associated with reduced risk of basal cell carcinoma of the skin. Cancer Research 2012;72(13): 3282-89.
20. Loftfield E et al. Coffee drinking and cutaneous melanoma risk in the NIH-AARP diet and health study. Journal of the National Cancer Institute 2015;107(2): 1-9.
21. Pierce JP,  et al. Influence of a diet very high in vegetables, fruit, and fiber and low in fat on prognosis following treatment for breast cancer: the Women’s Healthy Eating and Living (WHEL) randomized trial. Journal of the American Medical Association 2007;298(3): 289-298.
22. Buck K, Vrieling A, Zaineddin AK, et al. Serum enterolactone and prognosis of post-menopausal breast cancer. Journal of Clinical Oncology 2011;29(28): 3730-38.
23. Zhu Y, Wu H, Wang PP, et al. Dietary patterns and colorectal cancer recurrence and survival: a cohort study. British Medical Journal Open 2013;3(2): e002270.
24. Boyapati SM. Soy food intake and breast cancer survival: a follow up of the Shanghai Breast Cancer Study. Breast Cancer Research and Treatment 2005;92: 117.
25. Ogunleye AA, Xue F and Michels KB. Green tea and breast cancer risk of recurrence: A meta-analysis. Breast Cancer Research and Treatment 2010;119(2): 477.
26. Shanafelt TD, et al. Phase I trial of daily oral polyphenon E (green tea extract) in patients with asymptomatic stage 0-II chronic lymphatic leukaemia. JCO 2009;27(23): 3808Ð3814.
27. Ornish D, Weidner G, Fair WR, et al.; Intensive lifestyle changes may affect the progression of prostate cancer. Journal of Urology 2005;174: 1065-1070.
28. Pantuck AJ  et al. Phase II study of pomegranate juice for men with rising PSA following surgery or radiation for prostate cancer. Journal of Urology 2005;173: 225Ð226.
29. Heinen MM, Hughes MC, Ibiebele TI, et al. Intake of antioxidant nutrients and the risk of skin cancer. European Journal of Cancer 2007;43(18): 2707-2716.
30. Swann R et al. The DietCompLf study: A prospective cohort study of breast cancer survival and phytoestrogen consumption. Maturitas 2013;75: 232-240.
31. Reuland DJ, et al. Upregulation of phase II enzymes through phytochemical activation of Nrf2 protects cardiomyocytes against oxidant stress. Free Radical Biol and Med 2013;56: 102Ð111.
32. Johnson I. Phytochemicals and cancer. Proceedings of the Nutrition Society 2007;66: 207-215.
33. Gasper AV et al. Glutathione S-transferase M1 polymorphism and metabolism of sulforaphane from  broccoli. Am Journal of Clin Nut 2005;82: 128-91
34. Sood et al. Induction of Human Breast Cell Carcinogenesis by Triclocarban and Intervention by Curcumin. Biochem and Biophys Res Coms 2013;438(4): 600-6.
35. Kim HY et al. Effects of phenol-depleted and phenol-rich diets on blood markers of oxidative stress, and urinary excretion of quercetin and kaempferol in healthy volunteers. Journal of the American College of Nutrition 2003;22(3): 217-223.
36. Morse MA, LaGreca SD, Amin SG, et al. Effects of indole-3-carbinol on lung tumorgenesis and DNA methylation in mice. Cancer Research 1990;50: 2613-2627.
37. Boyle SP et al. Absorption and DNA protective effects of flavonoid glycosides from an onion meal. European Journal of Nutrition 2000;39: 213Ð223.
38. Sandhir R. Quercetin improvesc mitochondrial dysfunctions induced by 3-nitropropionic acid: Implications in Huntington’s disease. Biochimica et Biophysica Acta (BBA) – Molecular Basis of Disease 2013; 1832 (3): 421-430.
39.Hecht SS,  et al. Effects of cruciferous vegetable consumption on urinary metabolites of the tobacco-specific lung carcinogen 4-(methylnitrosamino)-1-(3-pyridyl)-1-butanone in Singapore Chinese. Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention 2004; 13(6): 997-1004
40. Smith JS and The Food Safety Consortium. Brush on the marinade, hold off the cancerous compounds. ScienceDaily 2007;June 28.
41. Carlsen MH,  et al. The total antioxidant content of more than 3100 foods, beverages, spices, herbs and supplements used worldwide. Nutrition Journal 2010;9:3 1475-2891-9-3.
42. Malik A et al. Pomegranate fruit juice for chemoprevention and chemotherapy of prostate cancer. Proceedings of the National Academy of Sciences 2005;102: 14813Ð14818.
43. Lansky EP  et al. Possible synergistic prostate cancer suppression by anatomically discrete pomegranate fractions. Investigational New Drugs 2005;23: 11Ð20.
44. Rocha A et al. Pomegranate juice s inhibit cell and molecular processes critical for metastasis of breast cancer. Breast Cancer Research and Treatment 2012;136(3): 647-58.
45. Somasundaram S, Edmund NA, Moore DT et al. Curcumin inhibits chemotherapy-induced apoptosis in models of cancer. Cancer Research 2002;62(13): 3868-3875.
46. Park EJ et al. The pharmacology of resveratrol in animals and humans. Biochimica et Biophysica Acta (BBA) – Molecular Basis of Disease 2015; 1852 (6); 1071-1113
47. Butterfield DA and Keller J. Antioxidants and antioxidant treatment in disease. Biochimica et Biophysica Acta 2012; 1822: 615
48. Zhang HN, Yu CX, Chen WW, et al. Curcumin down regulates gene NKX3.1 in prostate cancer cell lines (LNcaP). Acta Pharmacologica Sinica 2007;28(3): 423-430.49.
49. Dorai T. Therapeutic potential of curcumin in human prostate cancer. –  inhibits tyrosine kinase activity of the epidermal growth factor receptor. Molecular Urol 2000;4(1): 1-6.
50. Iqbal M, et al. Dietary supplementation of curcumin enhances antioxidant phase II metabolosing enzymes in mice. Pharmacology & Toxicology 2003;92(1); 33-38.
51. Handler N et al. Synthesis of noval curcumin analogues and their evaluation as selective cyclooxygenase-1 inhibitors. Chemical & Pharmaceutical Bulletin 2007;55(1): 64-71.
52. Yang CS, Maliakal P and Meng X. Inhibition of carcinogenesis by tea. Annual Review of Pharmacology and Toxicology 2002;42: 25-54.
53. Mudduluru G et al. Curcumin regulates miR-21 expression and inhibits invasion and metastasis in colorectal cancer. Bioscience Reports 2011;31(3): 185-97.
54. Pietinen P,  et al. Diet and risk of colorectal cancer in a cohort of Finnish men. Cancer Causes and Control 1999;10(5): 387-96.
55. Voorrips LE  et al. Veg and fruit consumption and risks of colon  in a prospective cohort study: The Netherlands Cohort Study on Diet and Cancer. Am J of Epi 2000  1;152(11): 1081-92.
56. Liao J,  (2004). Inhibition of lung carcinogenesis and effects on angiogenesis and apoptosis in mice given green tea. Nutrition and Cancer 2004;48(1): 44-53.
57. Harris HR, Orsini N and Wolk A. Vitamin C and survival among women with breast cancer: a metanalysis. European Journal of Cancer 2014;50(7): 1223-1231.
58. Hercberg S , et al. The SU.VI.MAX Study: a RCT of the health effects of antioxidant vitamins and minerals. Archives of Internal Medicine 2004;164(21): 2335-42.
59. Meyer F  et al. Antioxidant vit & mineral supplementation & prostate cancer prevention in the SU.VI.MAX trial.  Int J of Can 2005;116(2): 182-6.